Во пресрет на судењето за пожарот во Кочанската дискотека „Пулс“, во која загинаа 63 деца, Здружението на граѓани 16ти март, испрати соопштение до јавноста, кое го пренесуваме во целост.
„На 19 ноември почнува судењето. За нас, родителите кои го изгубивме најголемото богатство — своите деца — тоа не е само датум во календарот. Тоа е ден на сметка, ден кога правдата треба да проговори гласно и без прикривање. Но парче хартија, зборови на обвинител и удари со чекан не можат да го вратат она што ни беше одземено: смеењето што стивна, иднините што не се остварија, празнината што не може да се пополни.
Овие луѓе — обвинетите — ги нарекуваме убијци не затоа што сакаме крути, жестоки зборови, туку затоа што тоа е фактот: нивните постапки, нивната невнимателност, нивната ароганција и нивната корупција доведоа до смрт. Што е уште похладно — многу од нив сè уште не покажуваат ни трага од жал, ни капка вистинска грижа, ни тон на сочувство. Нивните очи, нивните изјави, нивниот однос кон нас — родителите кои останавме да живееме со оган во градите — сведочат за една страшна празнина: немост пред човечката болка.
Кажуваат дека под законот сите се невини додека не се докаже спротивното. Ние тоа го разбираме. Но како да ја зачекаме таа правна формула кога ни се закануваат, кога ни ги плашат, кога ни ги газат сеќавањата? Како да бидеме мирни кога обвинетите не ни се извинуваат, кога институциите што требаше да не заштитат покажуваат пукнатини и празнини? Ние бараме повеќе од формална пресуда — бараме вистина, бараме објаснување, бараме одговорност.
Не може да има човечка логика за тоа колку е болно да го гледаш како животот на детето ти згаснува. Не може да има судска табела која може да ја измерат нашата болка. Кога ги кажуваме овие работи, не бараме милост — бараме правда. Бараме тие кои одговараат да бидат обвинети за секој ден од оние 63 младешки животи што беа прекинати, за секој повреден што носи трајни ожилци, за секоја мајка, татко, сестра, брат што останаа со празни места на масата, со места на секој роденден што нема да се наполни со нивен смеење.
Гневот што ни го носи ова судење е праведен. Тоа е гнев што не е насочен на сламки и сенки, туку на реални виновници: одговорните за безбедноста, за дозволите, за надзорот; сопствениците, менаџерите, оние што ја направија дискoтеката место на погубување; оние што со корупција или небрежност дозволија неправда да процвета. Нашиот гнев е и повик до државата: не можете да поставите ѕидови од дипломи и потписи и да очекувате дека ќе ги заменат човечките животи што ги изгубивме.
На 19 ноември ќе седиме во судницата со тешки срца, но со непресушна волја. Ние нема да дозволиме случајот да биде сведена на бројки и бирократски фрази. Сите детали — технички пропусти, кршења на правила, коруптивни нити — ќе мора да излезат на виделина. Ќе побараме да се откријат сите слоеви на одговорност: од оние кои држеле пеперутки во нивните џебови наместо мерки за безбедност, до оние кои ги криеја доказите или дозволуваа дозволи со поткуп.
Мораме да го запаметиме секое дете по име, по насмевка, по соништата што ги носеше. Нека ова судење не биде само формална постапка — нека биде споменик на вистината. Нека секој сведок, секој документ, секоја снимка гласно кажат што се случи, и зошто се случи. Нека судот не гледа само виновници во очи, туку и пропустите на системот кој ги дозволил тие виновници да делуваат неказнето.
Сите ние, родители и заедница, имаме долг: да се бориме за правдата на нашите деца. Да го кажеме својот глас гласно, да ја бараме вистината, да не дозволиме болката да се скрие зад судски формалности. Не бараме омраза; бараме одговорност. Не бараме крвна одмазда; бараме правда што ќе биде пример дека животи не се хартија и дека оние што ги одземаат мора да одговараат.
И на крајот — што и да донесе пресудата — нека сите знаат: ниту еден судски збор нема да го залечи нашето срце. Но, правдата може да донесе барем дел од мирот: знаење дека нашите деца не беа заборавени; дека нивниот глас, нашата солза, нивниот живот ќе значат нешто во правниот свет. На 19 ноември ќе чекаме, издржани со гнев и со достоинство, и ќе бараме од судот да ја исполни својата најважна задача — да ја врати вистината и да санкционира одговорноста.
За нашите деца. За нас. За идните генерации — нека ова биде последниот пат кога некој ќе плати со животи затоа што корумпирани или немарни структури се повозмужиле од човечкиот живот, се наведува во соопштението.