Кос: Време е за проширување на проширувањето

Во актуелниот геополитички контекст време е за „проширување на проширувањето“, за да не ја изгубиме контролата врз безбедноста и стабилноста на Европа, порача еврокомесарката за проширување Марта Кос во обраќањето на „Форумот за проширување на ЕУ 2025: Заокружување на Унијата, обезбедување на нашата иднина“ што се одржува денеска во Брисел.

– На земјите кандидати за членство им треба време за реформи, а понекогаш на нашите земји членки им треба време да одлучат, време кое денешниот свет повеќе не ни го дава. Ако не дејствуваме брзо и решително, ризикуваме да ја изгубиме контролата врз безбедноста и стабилноста на нашиот континент, рече Кос.

Таа нагласи дека политиката на проширување на ЕУ одигра централна улога во клучните моменти во поновата историја на Европа и затоа таа е неопходна и денес со цел уште еднаш да се спротивставиме на силите што имаат за цел да го дестабилизираат европскиот континент.

– Треба да го исчистиме нашиот континент од автократии, треба да го одбраниме нашиот простор на слобода и демократија и уште еднаш сме свртени кон политиката на проширување за да обезбедиме одговори за пополнување на јазот во просперитетот, слободата и стабилноста низ цела Европа и да ја затвориме празнината што се повеќе ја користат нашите противници, трговците со луѓе и криминалците, рече Кос.

Таа порача дека ЕУ и денес како и нејзините основачи во 50-те години на минатиот век се соочува со прашањата како да се обезбеди војните во Европа засекогаш да бидат испратени во учебниците по историја, како да се заштитат демократиите од автократски тенденции, како да се максимизира европската способност за дејствуваме и како Европа да одлучува за сопствената иднина.

Според неа, ЕУ делумно одговори на овие прашања во минатото, кога во 80-те години на минатиот век и се приклучија новите демократии Грција, Шпанија и Португалија и на почетокот на 20-от век, кога и пристапи голем дел од Централна и Источна Европа.

– Денес повторно се подготвуваме за нови членки и го правиме тоа повторно водени од прашањата за мир, демократија и безбедност, рече Кос.

Според неа, проширувањето не само поттикнувач на промени во земјите кандидати за членство, туку и можност ЕУ да даде одговори на загриженоста на нејзините граѓани во врска со социјалните или економските модели, миграцијата, корупцијата или организираниот криминал.

Таа потенцира дека проширувањето како „сила што предизвикува промени“, премногу често буди негативни асоцијации, па затоа обврска на сите е да се стави крај на ваквите асоцијации и да се дадат веродостојни одговори за обезбедување посилна Европа и за нејзино обединување првпат во историјата.

– Овие фундаментални прашања за иднината на Европа бараат отворена дебата, на сите што сакаат да се чуе нивниот глас – владите, граѓанското општество, европските институции, но исто така и националните парламенти на сегашните и идните земји членки, додаде Кос.

Според неа, 2025 е добра година за проширувањето на ЕУ, со придвижување на многу работи и значителен напредок во европскиот пат, што е доказ дека спроведувањето на реформите се исплати.

– За да бидеме во чекор со геополитичката итност на нашето време постепено ја забрзавме интеграцијата, вклучително и преку Украинскиот инструмент и плановите за раст на Западниот Балкан и Молдавија, што уште отсега ја прави Европската Унија реалност во кандидатите за членство, рече Кос.

Таа порача дека и покрај актуелните предизвици, проширувањето мора да остане кредибилен процес и да се базира на заслуги, без скратени или забрзани постапки, без да се затвораат очите пред недостатоците како одговор на геополитичките аргументи.

– Кога демократските структури се слаби или не се почитува владеењето на правото, тоа може да ги отвори вратите за штетни влијанија, корупција и организиран криминал. Нашата Унија е изградена врз доверба меѓу своите членки. Успех во проширувањето е можен само кога има доверба заснована на достигнувања базирани на заслуги, рече Кос.

Според неа, паралелно и ЕУ треба да се прилагоди за проширувањето за да овозможи одржување на нејзиниот социјален модел, зајакната контрола на границите, почитување на владеењето на правото и свое непречено и ефикасно функционирање.

Таа нагласи дека во времето кога нејзината земја Словенија се подготвуваше за членство во ЕУ на проширувањето главно се гледаше низ призмата на просперитет, но денес тоа исто така е и прашање на безбедноста.

– Гледаме дека ако нашите соседи изберат европска иднина, тие се напаѓани. Нашите земји кандидатки гледаат кон ЕУ заштита од овие напади и затоа ние мора да ја направиме европската интеграција реалност денес, а не утре, истакна Кос.

Според неа, Унијата не треба да се плаши да размислува за следните чекори во проширувањето, туку треба да работи на тоа како може да ги интегрира земји кандидати за членство и во некои други нејзини структури.

– Потребата за обнова на дискусијата за иднината на проширувањето и за проширената Унија денес е од огромно значење. Затоа овој Форум за проширувањето се одржува токму навремен, за да ја започнеме таа дебатата заедно денес, заклучи Кос.