Може ли реформите на Мерц да ја спасат германската економија

Германија, долго сметана за локомотива на европската економија, денес се соочува со серија структурни предизвици што ја загрозуваат нејзината долгорочна конкурентност. Намалувањето на работната сила, товарот од енергетската транзиција, демографските пречки и ограничените јавни инвестиции создадоа кревка основа за раст. Новата влада на Фридрих Мерц започна амбициозна реформска агенда со цел да ја промени оваа траекторија, а за инвеститорите прашањето е дали овие реформи можат да ослободат вредност во германските акции и инфраструктура или пак политичката несигурност и глобалните тензии ќе го поткопаат нивниот потенцијал.

Економскиот модел на Германија, изграден врз извоз и индустриска моќ, е под притисок. Населението во работоспособна возраст се намалува за 0,6% годишно, а заострените имиграциски политики ја влошуваат состојбата. Недостигот од работна сила врши дополнителен притисок врз здравствениот и пензискиот систем и ги пренасочува ресурсите од продуктивните сектори. Во исто време, индустриите со висока енергетска потрошувачка како челикот и алуминиумот се погодени од повисоките трошоци што произлегуваат од укинувањето на рускиот гас и бавната транзиција кон обновливи извори на енергија. Механизмот за прилагодување на јаглеродните граници на ЕУ, кој целосно ќе се имплементира во 2026 година, може на подолг рок да изедначи услови, но неговите краткорочни трошоци се високи.

Демографските трендови ги усложнуваат овие проблеми. Се очекува работната сила да се намали за 15% до 2050 година, а слабата продуктивност, стагнирана со децении, остава малку простор за закрепнување преку иновации. Јавните инвестиции, кои се меѓу најниските во Западна Европа, дополнително се ограничени од задолжничката кочница што ги лимитира структурните дефицити на само 0,35% од БДП. Овие фактори заедно ја еродираат способноста на Германија да се натпреварува во глобалната економија каде што доминираат кинеските индустриски стратегии и американските протекционистички тарифи.

Во ваков контекст, владата на Мерц предложи инфраструктурен фонд од 500 милијарди евра со кој сака да одговори на предизвиците. Планот предвидува инвестиции во транспорт, дигитализација и јакнење на јавниот сектор, како и даночни олеснувања за корпорациите и поедноставување на процедурите за издавање градежни дозволи. Уставните измени пак предвидуваат трошоците за одбрана над еден процент од БДП да бидат изземени од строгите фискални ограничувања. Пазарите веќе одговорија позитивно: индексот DAX достигна рекордни максимуми, а Дојче Банк предвидува раст на германскиот БДП од два проценти во 2026 година, за разлика од падот од 0,3% во вториот квартал од 2025 година. Сепак, успехот на реформите зависи од политичката стабилност и од способноста да се надминат отпорите. Регионалните избори во 2026 година би можеле да ја тестираат кохезијата на коалицијата, особено поради судирите меѓу СПД и ЦДУ околу социјалните политики како минималната плата. Секое превртување на политиките или одложување на реформите може да ја поткопа довербата на инвеститорите.

На тоа се надоврзуваат и глобалните трговски тензии. Американските тарифи кон европскиот челик и продолжената трговска војна со Кина претставуваат директен ризик за германските извозни сектори. Автомобилската индустрија е особено изложена бидејќи се соочува и со пад на пазарниот удел поради агресивниот настап на кинеските електрични возила. CBAM, иако е наменет да ги заштити европските индустрии, истовремено ќе ги зголеми трошоците за германските производители кои зависат од увезени суровини.

За инвеститорите, оваа ситуација носи парадокс. Германија е економија во криза, но со реформи кои можат да предизвикаат вистинска преродба. Инфраструктурните компании, особено оние во секторите на зелената енергија и дигитализацијата, се добро позиционирани да профитираат од фондот на владата. Дефанзивните индустрии, како комуналните услуги и здравствената заштита, исто така можат да добијат на значење поради демографските трендови, иако се изложени на повисоки трошоци. Сепак, политичката несигурност и глобалните трговски тензии бараат претпазливост. Инвеститорите треба да се насочат кон компании со силни биланси и експозиција во сектори кои се усогласени со енергетската транзиција, а диверзификацијата на европските пазари може да помогне во ублажување на ризиците што произлегуваат од домашните слабости на Германија.

Иако структурната криза е очигледна, реформите на Мерц нудат јасна траекторија кон обнова. За меѓународните инвеститори, клучно е да се идентификуваат можностите што произлегуваат од реформската агенда, а во исто време да се обезбеди заштита од политички и трговски шокови. Акциите во инфраструктурата и зелената технологија изгледаат како најубедливи долгорочни опции, но нивниот успех ќе зависи од тоа дали владата ќе успее да ја реализира својата визија без да подлегне на внатрешни поделби или на надворешни притисоци. Во свет на фрагментирани синџири на снабдување и променливи сојузи, способноста на Германија да се прилагоди може да се покаже како нејзиниот највреден капитал.