Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, по состанокот „Можности за инвестирање во обновливи извори на енергија во Западен Балкан“ што го организираа норвешките амбасади во Белград и Сараево, изјави дека е донесен заклучок со земјите од Западен Балкан дека тие ќе формираат регионален пазар и дека земјите меѓусебно ќе си помагаат по прашањето на енергијата.
„Можеме многу да си помагаме и заеднички да ја обезбедиме иднината“, рече Вучиќ на прес-конференцијата во Палатата Србија во Белград, каде што специјалниот пратеник на премиерот на Норвешка, Андреас Ериксен и премиерите на Албанија, Зборуваа и Северна Македонија и Црна Гора, Еди Рама, Димитар Ковачевски и Дритан Абазовиќ, како и претседателот на Советот на министри на БиХ, Зоран Тегелтија.
Ериксен рече дека е неопходно да се обезбедат посигурни извори на енергија во ова време на неизвесност и дека мора веднаш да се преземе акција.
„Напорите што се направени ќе придонесат околината да стане поотпорна и попријателска кон инвеститорите“, посочи Ериксен и додаде дека е неопходно да се зајакне прекуграничната соработка за да се зајакнат системите.
Албанскиот премиер Еди Рама рече дека „мораме да ги регионализираме нашите пазари, а кога станува збор за енергијата, мора да ги надминеме нашите граници“.
„Сè уште сме мали пазари и она што ни треба, ако само изолирано се занимаваме со нешто, може да биде многу поскапо. Ако дејствуваме од регионален аспект, ќе имаме полесен пристап до финансии и посилни врски со приватниот сектор“, смета тој.
Тегелтија посочи дека БиХ е децентрализирана земја, која е многу „видлива во областа на енергетиката, благодарение на производството во јавните претпријатија, се произведува повеќе електрична енергија отколку што е потребно за потрошувачка во БиХ“.
Тој додава дека овие објекти се изградени многу одамна и бараат многу инвестиции и модернизација.
Тој наведува и дека Босна и Херцеговина произведува околу 60 отсто од електричната енергија од термоелектраните, „и знаеме какви се ставовите на ЕУ за термоелектраните и како таа се залага за обновлива енергија и зелена транзиција“.
Тој посочува и дека „постојните производствени капацитети во Босна и Херцеговина треба да се модернизираат и да се зголемат, но да се задржат во државна сопственост бидејќи само така ќе бидеме сигурни дека ќе имаме доволно енергија“.
„Процесот на транзиција доаѓа, потребни се и време и пари, а јас упатувам покана до инвеститорите дека БиХ е пазар за изградба на нови капацитети за обновливи извори на енергија“, рече Тегелтија.
Премиерот на Црна Гора, Дритан Абазовиќ, истакна дека „на темата не можеше подобро да се зафати, бидејќи од енергетската криза не се зафатени само земјите од Западен Балкан, туку и цела Европа“.
„Земјите од Западен Балкан се особено отворени за искуствата на Норвешка кога станува збор за градење капацитети за обновлива енергија“, рече Абазовиќ.
Тој додаде дека во Црна Гора постои „нерамнотежа меѓу пролетта и зимата кога произведуваме струја и летните месеци кога ја увезуваме“.
„Тоа е сосема неприфатлив концепт за нас, бидејќи повеќето црногорски градови имаат повеќе од 250 сончеви денови… нашата амбиција е да имаме голема, поактивна изградба на соларни и ветерни централи и да започнеме со складиште за течен гас во Бар. , која ќе може да се поврзе со гасна централа“, рече Абазовиќ.
„Треба да обрнеме повеќе внимание на тоа како можеме заеднички да дејствуваме кон третите пазари и како да реализираме заеднички проекти на овој пазар“, изјави Абазовиќ и додаде дека општо очекување е „да се намали енергетската зависност и да бидеме многу позелени производители“.
Премиерот на Северна Македонија, Димитар Ковачевски, рече дека ова е важна конференција за целиот регион и „можност да се искористат можностите за зелена енергија во земјите од Западен Балкан, но и можност за развој на регионот како место за создавање на таа зелена енергија“.
„Во последните две години видовме создавање на регион на соработка и добрососедски односи во регионот. Соработката е единствениот начин за надминување на кризата и создавање постабилна енергетска средина“, заклучи Ковачевски.
Тој додаде дека целта е регионот на Западен Балкан да биде центар на енергетскиот потенцијал.
Пред нас е тешка зима и сосема сум сигурен дека со солидарност и соработка ќе успееме да ги надминеме сите предизвици“, рече тој.
Тој изјави дека има и „заеднички напори со Вучиќ да го искористиме вишокот на природен гас во сопственост на Србија, имајќи предвид дека имаме гасна централа во Северна Македонија, можеме да ја користиме за да се произведува електрична енергија и да се дели меѓу Србија и Северна Македонија“.
„На овој начин индустријата ќе има пристап до поевтина струја, а Србија ќе има можност да користи струја, особено во областа Пчињ на југ“, рече премиерот на Северна Македонија.