Орбан му даде политички азил на поранешен полски министер, Варшава гневна

Полската влада во петокот реагираше со гнев на одлуката на унгарската влада да му даде политички азил на поранешниот полски заменик министер за правда Марцин Романовски во бегство.

Будимпешта го објави азилот во четвртокот навечер.

Овој потег означува дополнителен пад на односите меѓу Полска и Унгарија, при што полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски го нарече „непријателски чекор“ на популистичката влада на премиерот Виктор Орбан.

Министерството на Сикорски го повика унгарскиот амбасадор во петокот наутро.

„Сметаме дека одлуката да му се даде политички азил на Марчин Романовски, кој се бара со европска потерница, е непријателски чин кон Република Полска и спротивен на елементарните принципи што ги обврзуваат земјите-членки на Европската унија“, изјави министерството во соопштението.

„Оправдувањето на оваа одлука со наводен политички прогон е навреда за граѓаните и полските власти“, се додава.

Романовски, пратеник од опозициската партија Право и правда (ПиС), се соочува со 11 обвиненија во Полска за злоупотреба на јавни средства кога беше заменик-министер за правда од 2019 до 2023 година. Во текот на летото, полскиот парламент му го укина имунитетот, а во четвртокот судот во Варшава издаде европска потерница по него.

Во видео пораката на Икс објавена во четвртокот, Романовски ги обвини полскиот премиер Доналд Туск и министерот за правда Адам Боднар за „незаконско узурпирање на власта“ и за несоодветно гонење. Владата на Туск започна кампања за гонење на функционери од претходната влада обвинети за неправилности.

Кога ПиС беше на власт од 2015 до 2023 година, негуваше блиски односи со партијата Фидес на Орбан, бидејќи и двете наидоа на проблеми со Европската комисија поради наводите дека отстапуваат од демократските принципи на блокот. Односите меѓу Полска и Унгарија стануваат сè понепријателски откако Туск и неговата центристичка коалиција го поразија ПиС кон крајот на 2023 година.

Туск во петокот ја осуди унгарската одлука, споредувајќи ја владата во Будимпешта со диктатурата на Александар Лукашенко во Белорусија.

„Не очекував дека корумпираните функционери кои бегаат од правдата можат да изберат меѓу Лукашенко и Орбан во барањето засолниште од правдата“, им рече тој на новинарите.

Тоа не би било првпат Унгарија да даде политички азил на пријателски политичари, како што тоа го направи во 2018 година на поранешниот премиер на Северна Македонија, Никола Груевски, кога беше осуден на две години затвор за корупција во неговата земја.

Но, според портпаролот на полскиот државен обвинител, нема преседан една земја од ЕУ да дава политички азил на политичари од друга земја членка.

Сепак, министерот што ја предводи канцеларијата на Орбан, Гергели Гуљаш, инсистираше на тоа дека одлуката е во согласност со унгарските и регулативите на ЕУ.

„Во случајот [Романовски] има конкретни докази за недостаток на правично судење, бидејќи тој беше уапсен летово и покрај тоа што има имунитет како член на Парламентарното собрание на Советот на Европа“, рече Гуљаш во интервју за провладиниот весник „Мандинер“.

Според Гуљаш, унгарската држава „не може да има пристап до постапките на орган во друга земја, ниту можеме да ја коментираме основаноста на обвинението“, но може да даде политички азил доколку случајот на лицето не се суди непристрасно и ослободен од политичко влијание.

„Овој ризик постои денес во Полска воопшто и во овој конкретен случај особено, врз основа на досегашната процедура“, додаде Гуљаш.

Но, Туск инсистираше на тоа дека грантот за азил нема да го заштити Романовски.

„Грешат сите оние кои мислат дека ќе можат да ги користат овие трикови и затајувања и да останат неказнети. Овде можам да ве уверам дека нашата држава е доволно силна и ефикасна за да се погрижиме овој тип на ситуација да има добар крај“, рече тој. (Политико)