Војната во Украина одбележа една година зад нас. Кога руските трупи влегоа во втората по големина европска земја на 24 февруари, поголемиот дел од светот беше убеден дека само прашање на денови е кога Киев ќе се предаде.
И покрај почетниот успех на армијата под контрола на Кремљ, Украина не падна, туку ги запре напаѓачите и го сврте бранот на војната. Токму поради ова, претседателот на таа земја, Володимир Зеленски, стана симбол на отпорот и победник на годината, додека рускиот лидер Владимир Путин за многумина е губитник на годината поради поразот на фронтот и уништувањето на митот за непобедливоста на руската армија.
На почетокот на 2022 година, Зеленски беше само еден од растечката група комичари во политиката. Прво, во серијата „Слуга на народот“ тој глумеше наставник по историја кој случајно станува претседател на Украина, а потоа во 2019 година тој всушност стана претседател. Но, во реалноста, сè беше потешко отколку на малите екрани, најмногу поради наследството од војната во Донбас, која започна во 2014 година. Кога британското разузнавање на почетокот на годината соопшти дека Русија се подготвува за инвазија во февруари, Зеленски бил еден од оние кои, како што самиот признал, не верувале дека тоа навистина ќе се случи. Тој повтори дека тоа се само провокации и го покани Путин да седне на преговарачка маса.
Кога бомбите паднаа врз Киев и војниците со латинската буква З влегоа во Украина, се чинеше дека Зеленски не знае што го погоди. Руските медиуми упорно најавуваа дека тој побегнал на Запад, а го направил единственото што можел – се јавувал од различни делови на Киев за да докаже дека тоа не е вистина. Додека руските диверзанти го бркаа низ главниот град, а многумина му се потсмеваа дека има точка како комичар за време на која тој „свиреше“ на пијано со пенисот, Зеленски облече воена униформа и почна да се однесува како решителен врховен командант. . И започна глобална кампања, вклучувајќи видео линк до сите светски настани, од самитите на ЕУ и НАТО до Канскиот фестивал. По првите руски неуспеси, неговата решителност почна да инспирира, а по запирањето на руските трупи и успешната контраофанзива, сè се промени.
„Успехот на Зеленски како воен лидер се заснова на фактот дека храброста е заразна“, објави магазинот „Тајм“ кога го прогласи украинскиот лидер за личност на годината.
Во целиот свет некогашното исмевање на актерот во улога на претседател беше заменето со пофалби. Од човек чиј пораз и предавање беа повеќе од очекуваното, тој стана симбол на отпорот на огромен напаѓач. Кога неодамна го посети Вашингтон, и политичарите и медиумите го споредија со британскиот премиер Винстон Черчил. Како и тој, покажа дека може да биде непопустлив – само бараше повеќе пушки од американскиот Конгрес, а кога конгресмените се кикотеа, поранешниот комичар ги пресече:
– Извинете, но ние сме во војна!
За разлика од Зеленски, Путин на почетокот на годината беше еден од најпочитуваните лидери во светот. По 22 години на чело на најголемата земја во светот и втората најмоќна армија, важеше за голем стратег, а сите мислеа дека знаат кога и што да очекуваат од него.
Сепак, одлуката за започнување на „специјална воена операција“ изненади многумина. Во своето обраќање до нацијата и светот на 24 февруари, Путин рече дека Украина практично повеќе не постои, дека неговите цели се денацификација и демилитаризација на Украина, како и запирање на проширувањето на НАТО. Првиот гол уште на почетокот делуваше бесмислено, па не беше можно да се постигне, додека вториот беше дебакл. Не дека Украина не е демилитаризирана, но за 11 месеци војна во неа се слеа најмодерното оружје вредно над 100 милијарди долари. И се најавува дека ќе пристигнат уште. Третата прогласена цел, исто така, му побегна затоа што, плашејќи се од напад на Русија, неутралната Шведска и Финска брзо влегоа во прегратките на Алијансата и поднесоа барање за вклучување во овој воен сојуз.
На 24 февруари, Владимир Путин исто така испрати страшно предупредување до западните земји:
– Доколку некој ни застане на патот или стане закана, Русија веднаш ќе одговори и последиците за тие земји ќе бидат нешто што не е видено во историјата.
Не изгледаше како да блефира, но кога во Украина почна да пристигнува огромно количество оружје, најавениот одговор не дојде. Кога руските тенкови почнаа да се распаѓаат во украинската кал, војниците избегаа, а окупираните градови беа напуштени, шефот на Кремљ, во согласност со советската бирократска доктрина, само повтори реченица целосно спротивна на ситуацијата на теренот: „Посебна воената операција се одвива според планот, сите цели ќе бидат исполнети“. Тој продолжи да го прави тоа кога прогласи делумна мобилизација, прва од 1945 година. Дури и кога формално припои четири украински области кон Русија кои не ги ни контролираше целосно. И кога, само неколку недели подоцна, ја загуби контролата над главниот град на една од тие области …
Работите да бидат уште полоши за Путин, акумулираните порази доведоа до негов острацизам од меѓународната заедница. Некои од најтрадиционалните сојузници на Русија, како Казахстан, му свртеа грб, па дури и оние кои му даваат некаква поддршка, како што е кинескиот лидер Си Џинпинг, го критикуваат нарушувањето на територијалниот интегритет и суверенитет на Украина и повикуваат на мир. И покрај тоа, надежта дека Русија е доволно голема и моќна да ја сврти ситуацијата и да излезе од украинската кал во која се дави оваа велесила веќе 11 месеци не умира во Кремљ.