Централните банки во Европа ги зголемуваат каматните стапки

Помалку од 24 часа откако Федералните резерви на САД го забавија темпото на зголемување на каматните стапки, централните банки во Европа исто така го направија тоа, но секоја од нив истакна дека се во континуирана битка против тврдоглаво високата инфлација. Тајмингот на одлуките не беше случајност: во четвртокот Европската централна банка, Банката на Англија и Швајцарската национална банка ги зголемија каматните стапки за половина процентен поен, по зголемувањето за три четвртини поени на претходните состаноци. Еден ден претходно, претставниците на ФЕД го направија истиот политички потег.

Но, пораката до инвеститорите, бизнисите и домаќинствата беше иста: и покрај ваквото забавување на зголемувањето на стапките, прерано е да се прогласи победа над инфлацијата и тие треба да се подготват за повисоки стапки.

Во еврозоната, „каматните стапки сè уште ќе мора значително да растат со стабилно темпо“ за да се осигура дека тие се доволно рестриктивни за да ја вратат инфлацијата на целта од 2 проценти на E.C.B на „навремено“, се вели во соопштението на Европската централна банка. Со месеци, креаторите на политиката преземаа насилни активности за да ја намалат инфлацијата и да ги спречат очекувањата за идните брзи покачувања на цените. Но, како што гледаат напред кон следната година, сликата е покомплицирана. Европските економии забавуваат поради високите трошоци за енергија и заостанатите ефекти од неколкумесечните зголемувања на стапките на централната банка, што ги поскапи хипотеките и другите заеми. Креаторите на политиките се обидуваат да ја калибрираат вистинската количина на монетарно затегнување што е потребно за да се намали инфлацијата и покрај ова економско забавување.

Во четвртокот ЕЦБ употреби некои од нејзините најсилни инструменти за да укаже за прв пат дека монетарната политика ќе треба да биде рестриктивна за да се скроти инфлацијата. Креаторите на политиката во еврозоната очекуваат „значително дополнително да ги зголемат каматните стапки, бидејќи инфлацијата останува премногу висока и се предвидува дека ќе остане над нашата цел предолго“, рече Кристин Лагард, претседателка на E.C.B. на прес-конференција во Франкфурт во четвртокот. Таа рече дека би било „очигледно“ да се очекува повеќе зголемување на стапката за половина поен.

Банката на Англија не беше толку експлицитна за патот напред, но повеќето од нејзиниот комитет за утврдување стапки од девет лица изјавија дека очекуваат дека ќе бидат потребни повеќе зголемувања на каматните стапки за да се врати инфлацијата до целта на банката од 2 проценти, според записник од овонеделниот состанок. Банката на Англија почна да ги зголемува стапките пред една година и, во текот на девет последователни состаноци за политиката, ги подигна стапките од 0,1 отсто на 3,5 отсто, што е највисоко од 2008 година.

Изгледите повисоките каматни стапки да ги ограничат веќе ослабените економии и да ја влошат рецесијата доведоа до пад на берзите на двете страни на Атлантикот. S&P 500 падна за 2,5 отсто, додека Stoxx Europe 600 падна за 2,9 отсто. Сепак, неодамнешните знаци сугерираат дека инфлацијата може да биде на или блиску до својот врв во многу економии.

Годишната стапка на инфлација во еврозоната се забави минатиот месец на 10 отсто, прво забавување по повеќе од една година. Во Британија, потрошувачките цени се зголемија за 10,7 отсто во ноември во однос на претходната година, што е малку помалку од 11,1 отсто во октомври, што е највисока годишна стапка од 1981 година.

Сепак, креаторите на политиката проценуваат дека инфлацијата може да продолжи да биде поупорна отколку што очекуваат. Персоналот во ЕЦБ. рече дека инфлацијата во просек ќе биде повисока од претходно очекуваното оваа и следната година и сепак ќе биде над целта на банката од 2 проценти во 2025 година.

Во 19-те земји кои го користат еврото, цените се зголемуваат со многу различни брзини. Годишната стапка на инфлација минатиот месец забави на 6,6 отсто во Шпанија, но во Естонија, Латвија и Литванија стапката остана над 21 отсто.

Повисоките цени на енергијата, особено откако руската војна во Украина започна на почетокот од оваа година, во голема мера се одговорни за наглото зголемување на инфлацијата во Европа. Но, централните банки станаа позагрижени за степенот до кој високите цени навлегоа во нивните економии, при што услужните бизниси (како што се рестораните, хотелите, авиокомпаниите и давателите на осигурување) поставуваат повисоки цени, цените на храната брзо се зголемуваат и барањата за плати стануваат поголеми.

Во Британија, инфлацијата на цените на услугите и растот на платите во приватниот сектор се зголемуваат побрзо отколку што очекуваше централната банка. Пред да се приспособи за инфлацијата, платите во приватниот сектор се зголемија со годишна стапка од 6,9 отсто во трите месеци до октомври, покажаа податоците објавени во вторникот.

За еврозоната, ЕЦБ предвиде дека базичната инфлација, која ги исклучува цените на енергијата и храната и е еден од начините за мерење на основната инфлација, ќе биде над 4 проценти следната година и ќе остане над 2 проценти во 2025 година. Во четвртокот, г-ѓа Лагард рече дека платите во регионот се расте со стапки „многу над“ историските просеци и ќе ја зголеми инфлацијата во следните неколку години.