Унгарскиот премиер Виктор Орбан и неговата влада се во центарот на скандалот со австриската компанија „Спар“, која поседува трговски ланци во Унгарија, но и во бројни други земји.
Извршниот директор на компанијата „Спар“ Ханс Рајш во јавноста обелодени дека Орбан побарал од него роднините да инвестираат во компанијата, а кога добил негативен одговор, неговата влада ги зголемила даноците на дополнителниот профит и ги ограничила цените.
Поради ова „Спар“ го сели капиталот од Унгарија во Швајцарија.
Извршниот директор на „Спар“ Австрија, Ханс Рајх за австриски весник изјавил дека унгарскиот премиер Виктор Орбан сака еден од неговите роднини да инвестира во компанијата, објави унгарскиот „Дејли њуз“.
На овој начин, објасни Рајх, унгарската влада сака да ја преземе сопственоста на вториот по големина синџир на храна на унгарскиот пазар.
Како резултат на тоа, компанијата „Спар“ почна да го повлекува капиталот од Унгарија. Како што пишуваат унгарските медиуми, „Спар“ го модифицирал своето работење за да се заштити од Орбан и неговите олигарси, со тоа што одлучил да пресели дел од нивниот капитал во Швајцарија.
Ултиматум на премиерот
Компанијата со седиште во Салцбург ѝ додели некои од управувачките права врз нејзините подружници во северна Италија, Словенија, Хрватска и Унгарија на својата подружница во Швајцарија. Ханс Рајх рече дека владата на Орбан ја вознемирува нивната компанија со дополнителни даноци и ограничувања на цените.
Поради ова, тие поднесоа жалба до Европската комисија и ја изменија работата на нивната унгарска филијала за да ја заштитат од „рацете на Орбан“.
Рајх рече дека Орбан побарал од нив да пуштат еден од неговите роднини во унгарската филијала како инвеститор. Долгорочниот план, додаде австрискиот извршен директор, е преземање на сопственоста на „Спар Унгарија“.
Додаде дека тоа не е единствен проблем. Минатата година Европската комисија во извештајот посочи дека унгарските олигарси стекнале влијание во многу странски компании.
Покрај тоа, бројот на учесници на странскиот пазар кои се жалат на прекршувања и заплашувања од страна на унгарските власти континуирано расте.
Рајх тврдеше дека ја поделиле унгарската компанија на два дела за да избегнат евентуална загуба. Тие ги зедоа правата за управување со имот и градба, малопродажба и логистика од нивната унгарска подружница и ги дадоа на нивната швајцарска компанија.
Странските компании како Lidl, Spar, Tesco и Auchan доминираат во унгарскиот сектор за малопродажба на храна.
Унгарската влада го зголеми данокот на вишокот профит на малопродажните компании од 4,1 на 4,5 отсто. Како резултат на тоа, приходите на унгарските подружници значително се намалија.
Затоа, австрискиот синџир поднесе жалба до Европската комисија против унгарската влада, тврдејќи дека даночната политика на Орбан ги крши законите на ЕУ, особено во однос на слободното движење на стоки.
Австрискиот министер за економија Мартин Кохер и министерот за надворешни работи Александар Шаленберг го поддржаа потегот. Според порталот „Дејли њуз“, загубата на „Спар“ во 2023 година изнесувала 47,8 милиони евра, а само една година подоцна изнесувала 32,8 милиони евра.
Жалби до Европа
„Спар“ потврди дека сите надворешно трговски синџири активни во Унгарија веќе се пожалиле на вишокот данок на добивка во Брисел. „Спар“ е петти по големина работодавач во Унгарија со 14.000 вработени.
Има два логистички центри, две фабрики за месо, дополнителен погон и 368 продавници. Заработката на Спар пред камати и даноци изнесуваше 120 милиони евра во 2023 година.
Рајх рече дека компанијата не сака целосно да ги затвори своите унгарски подружници. Нивното богатство во Унгарија достигнува 180 милиони евра. Унгарската влада кусо одговори на прашањата на медиумите за „Спар“, наведувајќи дека Европската унија оценила дека нивниот данок на вишокот профит е легален.
„Ова се фактите. Секоја друга изјава е неоснована“, соопштија од кабинетот на Орбан.
Заканите на министерот
Унгарскиот министер за транспорт Јанош Лазар упати отворена закана до компанијата „Спар“. Според „Дејли њуз“, Лазар изјавил дека владата нема да ги толерира заканите на компанијата, а до власта испратиле порака преку „корумпираниот австриски печат“.
„Сега кога австрискиот „Спар“ се однесува вака, побарав од владата да престане да толерира лаги и неосновани обвинувања од нив и да ги купи без двоумење“, изјави Лазар.
Сепак, министерот за градежништво и транспорт се поправи и јасно стави до знаење дека не сака да ги брка австриската компанија и воопшто мултинационалните компании од земјава.
Тој само сака да ги натера „да ги почитуваат луѓето, потрошувачите, владата и земјата каде што прават огромни дополнителни профити“.
„Можеме да пливаме против „Спар“. Компанијата ќе ја плати цената за сработеното во изминатите неколку дена. Нашиот проблем не е во капиталот, туку во интервенцијата на мултинационалните компании, кои ја водат државата и прават екстра профит, што ни го одземаат“, рече Лазар во својот бурен говор.