ММФ се огласи по задолжувањето – велат македонската економија е погодена од два големи шокови

Тимот на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), предводен од Бергљот Баркбу, одржа состаноци со властите на Република Северна Македонија за да разговараат за политиките во рамките на линијата за претпазливост и ликвидност. Извршниот одбор на ММФ претходно се состана на 15 април на неформална дискусија за барањето на властите.

Баркбу  вели дека вработените во ММФ и властите на Северна Македонија постигнаа договор на ниво на персонал за политики во рамките на 24-месечен аранжман во износ од околу 530 милиони евра. Договорот е предмет на одобрување од страна на Управниот и Извршниот одбор на ММФ. По одобрение од Одборот, Северна Македонија ќе има пристап до околу 110 милиони евра.

„Економијата на Северна Македонија е погодена од два големи глобални шокови. Додека сè уште се опоравуваше од пандемијата, изгледите се влошија по руската инвазија на Украина и нагло зголемување на цените на енергијата и храната. Во исто време, глобалните финансиски услови се заострија. Аранжманот PLL ќе ги поддржи политиките на властите и ќе помогне да се надополнат макроекономските бранови. За да се справат со шоковите, властите ги враќаат приоритетите на трошењето и постепено ја заоструваат монетарната политика. Аранжманот ќе помогне во зајакнувањето на девизните резерви и исто така може да послужи како катализатор за добивање други надворешно финансирање. Фискалната политика според аранжманот PLL ќе го поддржи економскиот раст, ќе ги заштити најпогодените од кризата на трошоците за живот и ќе ги заштити јавните финансии. Ребалансот на буџетот за 2022 година со фискален дефицит од 5,3 отсто од БДП беше усвоен од Собранието во јули, а владата се обврза да го намали дефицитот на 4,6 отсто од БДП во 2023 година. На среден рок, властите ќе преземат фискални мерки за постепено намалување на дефицитот и градење бафери, притоа зголемувајќи ги јавните инвестиции, што е предмет на важни заштитни мерки против фискалните ризици. Новоусвоениот закон за органски буџет донесува фискални правила, кои ќе ја водат фискалната консолидација и го подобрува буџетскиот процес“, се наведува во изјавата. 

Се додава дека зголемените блок тарифи за електрична енергија беа воведени на 1 јули 2022 година. Ова ќе обезбеди секое домаќинство да може да си дозволи основно количество електрична енергија, истовремено намалувајќи ги фискалните субвенции за потрошувачите со голема употреба и поттикнувајќи ја енергетската ефикасност. Властите ќе подготват и спроведат акциски план за постепено укинување на субвенциите за електрична енергија и дополнително подобрување на енергетската ефикасност, притоа заштитувајќи ги ранливите домаќинства.

„Високата инфлација најмногу ги одразува глобалните фактори, но и инфлациските очекувања се зголемени, а номиналниот раст на платите е висок. Затоа, Народната банка на Република Северна Македонија започна нормализација на монетарната политика. Од крајот на 2021 година, таа интервенираше на девизниот пазар, апсорбирајќи денарска ликвидност. Понатаму, од април годинава ја зголеми основната каматна стапка за 175 базични поени на кумулативна основа. НБРСМ треба да продолжи со затегнување на монетарната политика и да биде подготвена да дејствува како што е потребно за да се справи со секоја голема и постојана инфлациска разлика во еврозоната или значителни притисоци врз девизните резерви. Персоналот на ММФ очекува инфлацијата во Северна Македонија да остане во согласност со инфлацијата во еврозоната на среден рок. Банкарскиот систем останува добро капитализиран и ликвиден. НБРСМ будно ги следи ризиците во банкарскиот систем и ќе ги преземе сите неопходни активности за ублажување на овие ризици. Законот за финансиска стабилност усвоен во јули ќе ја зајакне координацијата за макропрудентната политика и надзор, а во тек се и други законски иницијативи за подобрување на финансиската безбедносна мрежа“, додаваат од ММФ. 

Македонските власти велат дека парите ќе се искористат за финансирање на буџетските потреби и за полесно соочување со шоковите кои ги донесе енергетската и ценовната криза.

Според Министерството за финансии,  пристапот до овој финансиски инструмент, испраќа силни сигнали од страна на ММФ за домашната економија на меѓународните пазари и инвеститори. Во соопштението не е наведена каматата по која ќе се враќаат овие пари.