– Ме замолија да останам уште малку на оваа работа, па мојата работа продолжува. Нашиот последен предлог е Косово да го започне процесот на формирање Заедница/Заедница на општини со српско мнозинство, а Србија да почне да ја спроведува обврската за признавање на документите, институциите и симболите на Косово – вели Мирослав Лајчак, специјален претставник на ЕУ за дијалог меѓу Белград и Приштина.
Како што рече тој во интервју за „Косово онлајн“, ЕУ предложи „да се создаде привремено ново тело или компанија што ќе се занимава со распределба на финансиската поддршка за најранливите“ во врска со одлуката на Централната банка на Косово. да се укине динарот.
– Но, за жал, не беше можно да се најде заеднички јазик за тоа што ќе ѝ биде дозволено на оваа нова компанија и како би можеле да управуваме со финансиската помош од Србија кон институциите во Косово поддржани од Србија. Целта на привременото решение би било да им се овозможи на институциите финансирани од Србија, како училиштата и болниците, да добиваат средства од Србија, додека не се најде трајно решение – наведува Лајчак.
Како што вели, прашањето зошто се уште не е формиран Заедницата на српските општини не е прашање на него, туку на владата на Косово.
– Искрено, не гледам причина да не продолжиме понатаму, особено сега, по претставувањето на европскиот нацрт-статут. Овој статут беше изготвен многу внимателно, во разработен и долгорочен процес, со поддршка и помош на Германија, Франција, Италија и Соединетите Американски Држави, како и со придонес на независни меѓународни правни експерти и мислење на експерти. од Советот на Европа. Убеден сум дека европскиот нацрт-статут целосно го почитува правниот поредок на Косово. Ги зедовме предвид и црвените линии на двете страни во најголема можна мера – рече Лајчак.
Специјалниот претставник на ЕУ додава дека тоа е „европски начин за решавање на чувствителното прашање за правата и заштитата на малцинствата и ја одразува најдобрата европска практика“.
– Затоа би тврдел дека она што функционира за земјите-членки на ЕУ и Советот на Европа, двете меѓународни организации во кои Косово сака да се приклучи, секако треба да биде прифатливо за Владата на Косово. Понатаму, постапката предвидена во договорите од 2013 и 2015 година содржи две „безбедносни проверки“ во однос на уставноста на статутите на Здружението/ЗСО – безбедносна кочница, ако сакате. По договорот во рамките на дијалогот, каде прво се изјаснува владата, статутот ќе биде упатен на разгледување до Уставниот суд на Косово, што значи дека збор има и чуварот на Уставот на Косово. Затоа те прашувам, што може да тргне наопаку? Како може Здружението/ЗСО да биде штетно или опасно за Косово ако Уставниот суд го има последниот збор за Статутот – се прашува Лајчак.
Како што вели, убеден е дека на крајот ќе се формира Здружението/ЗСО бидејќи „Косово е должно да го стори тоа според меѓународното право“.
– Владата не може вечно да избегне исполнување на оваа обврска. Тоа е обврска која тогашната влада доброволно ја презеде во 2013. Договорот од Брисел од 2013 година го ратификуваше и Собранието на Косово со двотретинско мнозинство. И меѓународната заедница го гледа (не)формирањето на Здружението/ЗСО како прашање на владеење на правото и соодветно реагираше, во контекст на барањето на Косово за членство во Советот на Европа. Без занемарување на другите обврски во рамките на дијалогот, прашањето на Здружението/ЗСО е поголемо од „проста“ обврска од дијалогот. Тоа го одразува владиниот пристап кон заштитата на човековите права, правата на немнозинските заедници и владеењето на правото – заклучи Лајчак.