ЕП на чекор до отстранување на „македонскиот идентитет и јазик“ од извештајот

Трите најголеми политички сили во Европскиот парламент, Европската народна партија, Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите и „Обнова на Европа“ се согласија да ги отстранат термините „македонски идентитет“ и „македонски јазик“ од нацрт-извештајот за напредокот на Северна Македонија, објави BGNES.

Се очекува мнозинството во пленарната сала во Стразбур да ги поддржи амандманите на извештајот следната недела.

Агенцијата потсетува дека нацрт-резолуцијата на Европскиот парламент, заснована на извештајот на Томас Вајц, директно ја нагласува целта на српскиот геополитички проект за доминација на Балканот. Тој не е само економски, туку има за цел и промена на државните граници во регионот и ги вклучува Република Српска, Црна Гора, Косово и Северна Македонија.

Точката 80 од извештајот изразува: „загриженост за проектот „Српски свет“ и фактот дека претставниците на владата на Северна Македонија го поддржуваат и го промовираат овој концепт; учеството на состаноци насочени кон воспоставување сфера на влијание што го поткопува суверенитетот на другите држави и стабилноста во регионот е осудено“.

Во точка 81 се наведува: „потребата од отворање на архивите на југословенските тајни служби (УДБА и КОС – од времето на југословенскиот диктатор Тито по 1945 година – ур.), кои се чуваат и во Северна Македонија и во Србија, како и потребата овие архиви да се отворат на регионално ниво со цел да се надмине тоталитарното минато на транспарентен начин, со цел зајакнување на демократијата, одговорноста и институциите на Западен Балкан.

Се потсетува дека Северна Македонија протерала 13 руски дипломати помеѓу 2018 и 2023 година поради активности некомпатибилни со нивниот дипломатски статус, што укажува на континуирано присуство на тајни мрежи на влијание. Се наведува дека Кина се стреми да го прошири своето влијание преку контрола на информациите, инвестициска дипломатија и присилни клаузули во договорите за инфраструктурни заеми.

Извештајот предупредува дека кинеските дипломатски структури финансирале платена содржина и коментари во македонските медиуми без јасна етикетирање. Анализа од 2023 година покажа дека руските државни субјекти користеле српски медиумски посредници за да шират наративи непријателски настроени кон НАТО и да тврдат дека ЕУ врши притисок врз Северна Македонија да „се откаже од својот идентитет“.

Нацрт-резолуцијата, која може да ја види секој и објавена на веб-страницата на Европскиот парламент, изразува загриженост дека Северна Македонија и другите земји-кандидатки од Западен Балкан за членство во ЕУ се особено погодени од странско мешање и дезинформациски кампањи, вклучувајќи хибридни закани, стратешка корупција, непроѕирни финансиски текови и принудни инвестициски практики, особено со потекло од Русија и Кина.

Изразува загриженост за „улогата на Унгарија и Србија во поддршката на геополитичките цели на Кина и Русија, а во овој контекст, ризикот од зависност од Кина поради асиметрични договори за заем, како и заемот од Унгарија за Северна Македонија, кој се чини дека е од кинеско потекло“.