Вучиќ и Курти на средба во Брисел, ќе разговараат за европскиот план за Косово

Брисел е домаќин на продолжението на дијалогот меѓу Белград и Приштина, каде се очекува лидерите на двете страни да го прифатат европскиот план за Косово поддржан од САД. Домаќини на српскиот претседател Александар Вучиќ и на косовскиот премиер Албин Курти ќе бидат шефот на европската дипломатија Жосеп Борел и специјалниот пратеник на ЕУ за српско-косовски дијалог Мирослав Лајчак.

Борел и Лајчак во текот на денот ќе имаат одвоени разговори со Вучиќ и Курти, а во 15 часот се очекува заедничка средба.

Германско-француската иницијатива, која во меѓувреме е прифатена како европски план и предуслов за понатамошни евроинтегративни процеси на Србија и Косово, предвидува меѓусебно признавање на документи, печати, пасоши, лични карти и национални симболи. Предлогот на договорот не инсистира Србија формално да ја признае државноста на Косово, но според тој документ, таа де факто би морала да го третира Косово како суверена држава.

Србија не треба да го блокира членството на Косово во меѓународните организации, со обврска на двете страни да развиваат нормални добрососедски односи засновани на еднакви права. Косово треба да обезбеди соодветно ниво на самоуправа за српската заедница и да го формализира специјалниот статус на Српската православна црква, а двете страни ќе отворат свои постојани претставништва во главните градови.

Црвените линии со кои Вучиќ денеска доаѓа во Брисел се дека Србија не го прифаќа Косово како независна држава и дека нема да се согласи за членство во ОН. Во исто време, Белград инсистира на формирање на заедница на општини со српско мнозинство на Косово, што е предвидено со договорот што двете партии под покровителство на ЕУ го потпишаа во Брисел во 2013 година.

Властите во Приштина не сакаат тоа здружение да има извршни овластувања или да стане ентитет како Република Српска во Босна и Херцеговина, а Курти се обидува почетокот на формирањето на ЗСО да го условува со меѓусебно признавање. Западот го гледа „правно обврзувачкиот договор“ како крајно решение, без да прејудицира во сегашната фаза од дијалогот како тој треба да изгледа.

Од европската страна очекуваат дека двете страни денеска ќе го прифатат предложениот предлог за нормализација на односите и посочува дека нема да се разговара за содржината на предлогот, туку за негова имплементација, која треба да трае неколку месеци. Спроведувањето на предлогот ќе го надгледува заедничка комисија предводена од ЕУ.

„Двете страни се свесни дека во светлината на руската агресија врз Украина, не смееме да дозволиме Русија да го дестабилизира Западен Балкан“, изјави неименуван претставник на ЕУ. Двете страни во претходните денови добија јасни пораки од Брисел и Вашингтон дека очекуваат конкретна изјава за европскиот план за решение за нормализација на односите.

Пред средбата во седиштето на ЕУ, која може да биде пресвртница за следните фази од преговорите, Вучиќ и Курти викендов добија писма од канцелариите на авторите на првичниот план – францускиот претседател Емануел Макрон, германскиот канцелар Олаф Шолц. , и италијанскиот премиер Џорџија Мелони, чија влада се приклучи на поддршката што понуди решенија за Косово.

Според извештаите на медиумите во Белград и Приштина, двајцата лидери биле охрабрени да го прифатат денеска во Брисел европскиот предлог за фундаментален договор за Косово и негово понатамошно спроведување, заедно со исполнувањето на обврските преземени со претходните договори, а во случајот со Приштина ова значи формирање на Заедницата на српските општини, што Белград бара да се наметне како клучен предуслов за учество во продолжувањето на дијалогот.