Бугарија претседава со 47-та сесија на Комитетот за светско наследство на УНЕСКО во Париз

Денеска е официјалното отворање на 47-та сесија на Комитетот за светско наследство на Организацијата на Обединетите нации за образование, наука и култура (УНЕСКО), со која претседава Бугарија. Ќе се одржи во седиштето на УНЕСКО во француската престолнина Париз и ќе трае до 16 јули.

Настанот ќе биде отворен наутро со поздравни говори од министерката за култура Маријан Бачев, генералната директорка на УНЕСКО Одри Азуле и претседателот на 47-та сесија на Комитетот за светско наследство, проф. Николај Ненов. За време на нивните говори, ќе бидат емитувани видео снимки од местата на културното наследство во Бугарија, соопшти Министерството за култура.

Подоцна во текот на денот ќе се одржи прес-конференција, на која ќе учествуваат помошникот генерален директор за култура на УНЕСКО Ернесто Отоне, директорот на Центарот за светско наследство на УНЕСКО, Лазаре Елунду-Асомо, и претседателот на 47-та сесија на Комитетот за светско наследство, проф. Ненов. Потоа, во седиштето на организацијата ќе биде отворена изложбата „За брановите на Црното Море низ вековите“ со поздрави од доц. проф. д-р Тодор Чобанов, заменик-министер за култура и шеф на бугарската делегација, како и претставник на УНЕСКО, јасно е од програмата на форумот.

Денеска, 7 јули, во седиштето на УНЕСКО ќе се одржи презентација на јулското издание на Бугарската телеграфска агенција – списанието „ЛИК“, посветено на Бугарија и УНЕСКО.

По неа, ќе има официјален прием од Република Бугарија. Гостите ќе слушнат официјални поздрави од министерката за култура Маријан Бачев, од генералната директорка на УНЕСКО Одри Азуле, како и музички поздрави од Бистричките Баби и проф. Жени Захариева (пијано) и Дарина Малеева (виолина). Настанот ќе се одржи во седиштето на организацијата.

„Иако активностите за подготовка за претседателството на сесијата на почетокот на годината беа одложени, а голем дел од нив дури и не беа започнати, министерот Бачев и неговиот тим, во соработка со колегите од другите министерства, направија сè што е потребно за да се постигнат најдобри можни резултати од претседавањето на нашата земја со престижниот форум во седиштето на УНЕСКО во Париз. Задржувањето на бугарското претседателство на 47-та сесија на Комитетот е неоспорен успех за бугарската влада“, забележа Министерството за култура.

Според нив, одржувањето на сесијата во седиштето на УНЕСКО гарантира успешно спроведување на настанот и ги штити интересите на земјата, која останува активно ангажирана во зачувувањето на културното и природното наследство и ќе продолжи да биде почитуван член на меѓународната заедница. „Со бројните настани, гарантираме и максимална популаризација на нашето културно наследство“, исто така забележа тимот.

Паралелно, изложби ќе бидат прикажани и во Париз. „На брановите на Црното Море низ вековите“ е изложба поврзана со богатата и значајна култура што цветала по бреговите на Црното Море низ вековите. Ќе биде сместена во централното лоби на светската организација и ќе ја посетат претставници од практично сите земји што испратиле делегации. „Дунавски лимес“ е посветена на една од новите номинации на нашата земја за вклучување во списокот на светско наследство. „Античките богатства на Бугарија“ ќе биде изложена на оградата на седиштето на УНЕСКО и се фокусира на нашите богати музејски збирки. „Подводна археологија“ се фокусира на достигнувањата на нашата земја во оваа исклучително ветувачка научна област, која ќе ја краси оградата на бугарската амбасада во Париз.

Бистрикште Бабас, запишани на Листата на светското нематеријално наследство, ќе се приклучат на музичката програма со свои настапи, а бугарскиот фолклор ќе го претстави и ансамблот за гајди „Еподај“ од градот Пловдив. Светски познатата пијанистка проф. Жени Захариева ќе изведе ремек-дела на класичната музика заедно со виолинистката Дарина Малеева. Ќе има и посебна проекција на филмот за Бугарија од проф. Бетани Хјуз, со нејзино лично учество, најавена од тимот на Министерството за култура.

Одделот забележува дека се очекува во рамките на 47-та сесија на Комитетот за светско наследство, предводена од проф. Николај Ненов, претставниците на 194-те земји-членки на Конвенцијата за светско наследство на УНЕСКО да разговараат за рекорден број досиеја, како и да водат сложени дебати за почувствителните. „Улогата на бугарското претседателство ќе биде исклучително важна за избалансираното и конструктивно водење на дискусиите и постигнување задоволителен исход од состаноците“, велат од Министерството за култура.

Тие истакнуваат дека 47-та сесија на Комитетот за светско наследство на УНЕСКО, со која претседава Бугарија, има два главни форума – Форумот на менаџери на локации (помеѓу 7 и 9 јули) и Форумот на млади професионалци, кој беше отворен на 1 јули. Форумот на млади професионалци прифати 35 учесници, избрани од 5.800 одлични апликации, додека вкупниот број на апликации за учество беше околу 30.000. Од овие 35 лица, тројца учесници се од Бугарија.

На отворањето на младинскиот форум, директорката на Центарот за светско наследство на УНЕСКО, Лазаре Елонду-Асомо, повеќе пати изрази благодарност до Бугарија за нејзината поддршка во одржувањето на форумите и 47-та сесија на Комитетот за светско наследство. „На 2 јули, младите професионалци беа поканети во нашата амбасада, каде што Бугарскиот културен институт во Париз организираше бугарска културна програма за нив“, соопшти тимот.

БУГАРИЈА И УНЕСКО

Организацијата на Обединетите нации за образование, наука и култура (УНЕСКО) е основана на 16 ноември 1945 година. Бугарија стана членка на 17 мај 1956 година, а истата година беше основана и Националната комисија за УНЕСКО. Комисијата ги координира активностите меѓу бугарските институции и УНЕСКО.

Бугарија пристапи кон Конвенцијата за заштита на светското културно и природно наследство во 1974 година, која стапи на сила во 1975 година. Земјата беше меѓу првите што ја потпишаа Конвенцијата за нематеријалното културно наследство (2003) и Конвенцијата за разновидноста на културните изрази (2005).

Во 1985 година, Софија беше домаќин на 23-та сесија на Генералната конференција на УНЕСКО – настан со над 3.500 учесници. Бугарија беше домаќин и на други важни форуми, како што се Конференцијата на европските национални комисии за УНЕСКО (1962) и Втората вонредна сесија на Меѓувладиниот комитет за нематеријалното наследство (2008). Делегати од над 50 земји учествуваат на овие настани.

УНЕСКО е исто така тесно поврзан со културната политика на Бугарија преку бројни официјални посети на генералните директори на организацијата, вклучувајќи ги Рене Мајо, Амаду Махтар М’Бу, Федерико Мајор и Коичиро Мацура. Во периодот 2009-2017 година, функцијата ја извршуваше Бугарката Ирина Бокова – првата жена и првиот претставник од Источна Европа што ја извршуваше оваа позиција.

БУГАРИЈА НА ЛИСТАТА НА УНЕСКО

УНЕСКО одржува Листа на светско културно и природно наследство, во која исклучително вредни места се запишуваат по предлог на земјите. Вклучувањето бара строги критериуми и постапка.

Седум бугарски локалитети се вклучени во категоријата „Културно наследство“ – Бојанска црква (1979), Ивановски карпести цркви (1979), Казанлакски гроб (1979), Мадарски коњаник (1979), Стар Несебар (1983), Рилски манастир (1983) и Тракиски гроб во Свештари (1985).

Три локалитети се вклучени и во категоријата „Природно наследство“ – Национален парк Пирин (1983), Резерватот Сребарна (1983) и Древните букови шуми – Централен балкански национален парк (2018, заедничко учество).

На индикативната листа за природно наследство има пет бугарски локалитети – Природен парк Русенски Лом (1984), Заштитено подрачје Побите Камани (1984), Природно обележје Белоградчишки карпи (1984), Централен балкански национален парк (1984) и Врачки карстен резерват (1984).

Листата на нематеријално културно наследство на УНЕСКО вклучува усни традиции, обичаи, традиционални знаења и вештини кои се вредни за човечката историја и култура и се во опасност од исчезнување и за кои мора да се вложат напори за нивно зачувување. Вклучувањето и следењето на спомениците на оваа листа го врши Меѓувладин комитет на УНЕСКО.

Бугарските локалитети вклучени во Листата на УНЕСКО на елементи на нематеријалното културно наследство на човештвото се „Бистрикше Бабас – архаична полифонија, танци и ритуални практики од регионот Шоплука“ (25 ноември 2005 година), „Огномет – пораки од минатото: Панагирот на Свети Константин и Елена во селото Булгари“ (30 септември 2009 година), „Традицијата на изработка на чипровски теписи“ (26 ноември 2014 година), „Народниот празник Сурова/Сурва во Пернишко“ (2 декември 2015 година), Националниот фестивал на народна уметност во Копривштица (2 декември 2016 година), Културните практики за први март (6 декември 2017 година, заедничка номинација на Бугарија, Романија, Молдавија и Република Северна Македонија), бугарските општински центри (2017 година) и високото полифонично пеење од селата Долен и Сатовча во југозападна Бугарија (2021 година).

На индикативната листа на елементи на нематеријалното културно наследство на човештвото има еден објект – Двогласно пеење од селото Неделино (2018).

Пишани и документарни споменици, како и музејски, филмски, аудио и други збирки и архиви од значење за целото човештво се вклучени во регистарот во рамките на програмата на УНЕСКО „Сеќавање на светот“, со цел да се обезбеди слободен пристап до нив и нивно зачувување. Програмата ја управува Меѓувладин консултативен совет.

Бугарските локалитети вклучени во регистарот во рамките на програмата на УНЕСКО „Сеќавање на светот“ се Енинскиот апостол, ракопис од 11 век (2011), Бориловскиот синод, ракопис од 13 век (2017), Евангелието на царот Иван Александар (2017, заедно со Британската библиотека) и Делата на Мевлана (2023, заедно со Германија, Турција, Иран, Таџикистан, Узбекистан).

На 25 октомври 2010 година, во Париз беше потпишан договор помеѓу Владата на Бугарија и Организацијата на Обединетите нации за образование, наука и култура (УНЕСКО) за основање во Софија на Регионален центар за заштита на нематеријалното културно наследство во Југоисточна Европа под покровителство на УНЕСКО. Договорот беше ратификуван од Националното собрание на 16 март 2011 година, по што стапи во сила. Центарот беше официјално отворен на 20 февруари 2012 година од страна на генералната директорка на УНЕСКО, Ирина Бокова, заедно со тогашниот министер за култура на Бугарија, Вежди Рашидов, министерот за надворешни работи, Николај Младенов и претседателот на Бугарската академија на науките, академик Никола Саботинов. Договорот за продолжување на активностите на Центарот беше обновен на 10 ноември 2017 година и на 11 ноември 2023 година.

Регионалниот центар за заштита на нематеријалното културно наследство во Југоисточна Европа, со седиште во Софија, ги обединува напорите на 17 земји од Југоисточна Европа за промовирање и спроведување на Конвенцијата на УНЕСКО за заштита на нематеријалното културно наследство: Азербејџан, Албанија, Ерменија, Босна и Херцеговина, Бугарија, Грузија, Грција, Кипар, Република Северна Македонија, Молдавија, Романија, Словенија, Србија, Турција, Украина, Хрватска и Црна Гора.

Тоа е еден од осумте центри на УНЕСКО од категорија 2, основани и финансирани од земјите-членки со примарна цел да придонесат кон остварувањето на стратешките цели на УНЕСКО преку глобални, регионални, подрегионални или меѓурегионални активности и иницијативи. Другите седум центри се во Алжир, Иран, Кина, Република Кореја, Обединетите Арапски Емирати, Перу и Јапонија. 

(МИА, БТА)