Поддршката за влез во Европската унија во земјите од Југоисточна Европа паѓа бидејќи жителите на тие земји сметаат дека Унијата не ги сака, но пристапот во Унијата не може да се постигне ако едната страна го сфати сериозно, а другата не, рече Специјалниот претставник на ЕУ за Западен Балкан, Мирослав Лајчак, во интервју што денеска го објави Хина.
Загрепската агенција потсетува дека поминаа 20 години откако ЕУ и земјите од Југоисточна Европа првпат во заедничка декларација изјавија дека „иднината на Балканот е во ЕУ“, и дека од таа средба во Солун во 2003 г. , само Хрватска успеа, десет години подоцна, да стане членка на Унијата.
„Мое мислење е дека Европа мораше да направи огромно проширување во 2004 и 2007 година. Тоа донесе многу позитивни ефекти, но и елементи кои ја искомплицираа ЕУ, особено затоа што и е потешко да носи едногласни одлуки со 28, или сега со 27 земји. , отколку кога ги имаше 15“, рече Лајчак.
Тој оцени дека некои земји отстапиле од европските норми и вредности, што исто така генерирало скептицизам кон натамошна експанзија. Лајчак укажа и на кризите што следеа – од финансиска и мигрантска криза до Брегзит и повлекување на Велика Британија.
„Сето ова го спушти проширувањето на листата на приоритети. Јавното мислење во многу земји од Западна Европа не беше позитивно за отворањето на пазарот на труд за нови членки, па политичките лидери не сакаа да промовираат натамошно проширување“, додаде Лајчак.
Тој оцени дека земјите од Западен Балкан, за разлика од земјите од Централна Европа, се уште имаат нерешени прашања од минатото кои се уште се во нивниот фокус.
Србија отвори 22 преговарачки поглавја од 35, а затвори само две, потсетува Хина.
Северна Македонија прво беше блокирана од Грција поради нејзиното име, а кога додаде „Северна“ на името, беше блокирана од Франција пред локалните избори, а потоа од Бугарија, оспорувајќи го нејзиниот национален идентитет и јазик. ЕУ заеднички ги отвори преговорите со Албанија и Северна Македонија дури во 2022 година, по одлуката на Скопје дека во 2020 година таа република поранешна Југославија, СФРЈ, ќе влезе во НАТО.
„Не сакам да зборувам во смисла на нечија вина, но имаше фактори и од страна на ЕУ и од балканска страна кои нè доведоа до ситуација да зборуваме за иднината на ЕУ, но без напредок. – изјави Лајчак.
Тој нагласи дека сега, по руската агресија врз Украина, може да се види дека „и ЕУ и Балканот мора сериозно да го сфатат проширувањето“. „Тоа не може да се постигне ако едната страна го сфати сериозно, а другата не“, рече Лајчак.
Тој оцени дека Босна и Херцеговина е „сложено прашање“, а Црна Гора е лидер во евроинтеграцискиот процес и оти напреднала најдалеку во преговорите со ЕУ.